İvme Nedir?

İvme, belirli bir yönde hareket etmekte olan bir cismin hızının belirli bir zaman aralığındaki değişim miktarıdır. Başka bir deyişle ivme, bir cismin hızının değişim hızıdır. Hız ise, hareketli bir cismin belirli bir zaman aralığında aldığı yolun uzunluğudur ve fizikte hız her zaman hareketin yönüyle birlikte belirtilir. İvme genellikle hızın artması olarak düşünülür, ama fizikte ivme hızın azalması anlamına da gelir.

Bir motorlu aracın, örneğin bir otomobilin gaz pedalına basıldığında araç hızlanır. Hızın belirli bir zaman aralığındaki bu artışı, aracın izlemekte olduğu yol doğrultusundaki ivmesidir. Örneğin, eğer araç 10 saniyelik bir süre içinde saatte 50 km hıza ulaşmışsa, ortalama ivmesi her saniye için saatte 5 kilometredir. Yani araç her saniye, saatte 5 km daha hızlı yol almıştır. Eğer araç bu ivmeyle hızlanmaya devam ederse ikinci 10 saniyenin sonunda hızı saatte 100 kilometreye ulaşır.

Eğer sürücü, saatte 50 km hızla giderken frene basarsa ve araç yavaşlayıp 5 saniye sonra durursa, ivme (bu kez yavaşlama) her saniye için saatte 10 kilometredir. Hızın azalmasına bazen eksi ya da negatif ivme de denir.

Aynı şey bir bisiklet için de geçerlidir; ama bisikletlerin hızı biraz daha yavaş artar. Pe*dallar hızla çevrilirse bisikletin hızı 5 saniye sonra saatte yaklaşık 22 kilometreye ulaşabi*lir. Bisikletin bu hıza ulaşması için her saniye 1,2 metre daha hızlı yol alması gerekir. Böylece birinci saniyenin sonunda hızı saniyede 1,2 metreye, üçüncü saniyenin sonunda saniyede 1,2x3 yani 3,6 metreye, beşinci saniyenin sonunda da saniyede 1,2x5 yani 6 metreye ulaşmış demektir. Saniyede 6 metre*lik bir hız da yaklaşık olarak saatte 22 km hıza eşittir. Eğer bisiklet bu ivmeyle hızlanmaya devam edecek olursa 22. saniyenin sonunda saniyede 26,4 metrelik bir hıza ulaşmış olur. Bu da yaklaşık olarak saatte 100 km hız demektir. Ama bu ancak bazı yarış bisikletle*rinin ulaşabileceği kadar yüksek bir hızdır.