Sosyolojide Toplumsal Çözülmenin Özellikleri Nedir? Ne Değildir?

Sosyolojide Toplumsal Çözülmenin Özellikleri Nedir? Ne Değildir?

“Toplumsal Çözülmeâ€?, bir toplumda maddi ve manevi kültür unsurlarının birbirini tamamlayamaması sonucunda toplumsal birliğin bozulmasıdır. Toplumsal çözülme toplumsal bütünleşmeyle doğrudan ilgili bir olgudur. Toplumu bir arada tutan ve onun kendi içinde bütünleşmesini sağlayan bağlar zayıfladıkça toplumsal bütünlükte çatlaklar oluşur ve kaçınılmaz olarak toplumda bir çözülme meydana gelir.

1. TOPLUMSAL TABAKALARIN FARKLILAşMASI: Teknolojik gelişme sonucunda toplumdaki bazı mesleklerin önemi azalır ya da artar. Bu da tabakaları, dolayısıyla bireylerin toplumsal konumlarını değiştirir. Belirli bir yaşam tarzına sahip olan kişilerin yeni koşullara uyum sağlamamalarına yol açar. Aynı şekilde toplumdaki zengin ve yoksul arasındaki farkın belirginleşmesi ve tabakalar arasındaki uzaklığın artması da bireylerin topluma olan güvenini sarsar.

2. İNSAN, HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİNİN KISITLANMASI: Bir toplumda insan hakları korunmaz ya da kısıtlanırsa huzur ve güven ortamı ortadan kalkar. insanlar, her an haklarının bir başkası tarafından çiğneneceği korkusu içinde yaşar, birbirlerine güvenmezler. Toplum içinde güçlü olanlar, güçsüzleri ezerler. İnsanlar arası eşitlik söz konusu olmaz, bazı insanlar daha ayrıcalıklı sayılırlar. Yönetme gücü, bu ayrıcalıklı kişilere geçer ve demokrasi yerini baskıcı yönetime bırakır. Sonuçta insanlar, topluma bağlılıklarını yitirirler ve toplumsal çözülme ortaya çıkar.

3. TOPLUMUN ÖRGÜTLENME YETERSİZLİÐİ: Sanayileşme ve iş bölümünün gelişmesi, yeni bir yaşam biçimi ortaya çıkartmıştır. Bu yaşam biçimi, örgütlenmeyi zorunlu duruma getirmiştir. Toplumdaki bazı kurumlar işlevleri bittiği için ortadan kalkmış, bazıları da işlevlerinin bir kısmını başka kurumlara devretmiş ve yeni kurumlar ortaya çıkmıştır. Ekonomik, siyasal ve mesleki örgütlenmeler güç kazanmıştır. Yeni koşullara göre örgütlenmenin yapılmaması, toplum yaşamındaki dengeyi bozmakta ve toplumsal çözülmeye zemin oluşturmaktadır.

4. DEMOKRATİK KURUMLAşMA YETERSİZLİÐİ: Geleneklerin egemenliğini yitirdiği bir toplumsal yapıda eğer demokratikleşme ve modemleşme gerçekleşmemişse toplumsal çözülme başlar. Çünkü demokratikleşmiş bir yapıda çözülmeye yol açacak sorunları ortadan kaldırıcı veya hafifletici mekanizmalar da gelişir. Örneğin, seçme ve seçilme hakkının tanınmış olması, toplu sözleşme hakkı, düşünce özgürlüğü, eğitimde fırsat eşitliği, sosyal güvenlik, eğitimle kazanılan statülerin artması demokrasinin gerekleridir. Bütün bu uygulama ve kurumlarıyla demokrasi, toplumsal bütünleşmeyi sağlar. Ayrıca demokrasinin gereği olan farklılıklara saygı, toplumsal çözülmeyi önleyici etkide bulunur.

5. MİLLİ BİRLİK BİLİNCİNİN ZAYIFLAMASI: Milli birlik bilinci, insanların birlik ve beraberlik içinde yaşamalarını sağlar. Bu bilincin zayıflamasının nedenlerinin başında, toplumsal ilişkilerde ve aile yapısında bağlılık ve dayanışmanın zayıflaması gelir. Milli birlik bilincinin zayıflaması, toplumda manevi değerler etrafında bütünleşmenin sağlanamamasına neden olur. Bunu sonucunda toplumsal çözülme ortaya çıkar.

Modern zamanların yeni teknolojilerle desteklenmiş topyekûn savaşları da toplumsal çözülmenin önemli ve bir o kadar da yıkıcı nedenlerinden biridir. Savaş, ortaya çıktığı andan itibaren bütün ülkeyi ve bütün toplumu etkisi altına alır. Ekonomik faaliyetler, üretim ve yatırım etkinlikler tamamen savaşın desteklenmesine yönelir. Enflasyon yükselir, karaborsa ortaya çıkar. Büyük göç hareketleri görülür. Savaş, pek çok toplumsal kurumun işleyişinde de aksamalara da yol açar. Eğitim kurumunda, hukuk kurumunda boşluklar kendini gösterir. Kurumların işlevlerini yerine getirememesinden dolayı gündelik hayatta birtakım aksaklıklar ortaya çıkar.


​