Orta Çağ Felsefesi: İslam Felsefesinde El Kindi'ye Göre Var Olan Varlık Nedir?
El Kindi, islam felsefesinde kozmik varlığı değişen ve değişmeyen şeklinde iki kısma ayıran Kindîye göre, fizik (tabîiyyât) değişen, metafizik (mâbadet-tabîiyyât) ise değişmeyen varlıkları araştırır (Kindî, 2002: 147). İnsan bilgisinin tam olması için, bilinenin sebeplerini de içermesi gerektiğine dikkat çeken filozof, teorik planda varlığın ilk sebebini ve en son gayesini araştıran bir disiplin olarak gördüğü metafiziğe özel önem atfederek, bu disiplini kuşatmayan birinin gerçek bir filozof olamayacağı kanaatindedir (Kindî, 2002: 140).
Niçin sorusunun varlığın gaye sebebini araştırdığını belirten Kindîye göre, varlığın gaye sebebi de sebepler sebebi, gerçek ve mutlak sebep dediği Allahtır. Bu sorularla ilerleyen bir sorgulama aynı zamanda herhangi bir varlık veya olayın oluş sürecine katılan madde, suret, fâil yahut hareket ettirici (Muharrik) ve gaye yahut tamamlayıcı (Mütemmim) sebeplerin belirlenmesini de sağlar. Ayrıca maddi sebebe ilişkin bilgi o şeyin cinsine dair bilgiyi, suretin bilgisi ise o şeyin tür ve faslına ilişkin bilgiyi de içerir.
Varlık hakkında araştırma yapmak ve bilgi edinmek için şu dört soruyu sorup cevaplamak gerekir: Var mı/dır (hel), ne/dir (mâ), hangisi/dir (eyyu) ve niçin/dir (lime). Var mıdır bir şeyin sadece varlığını/hakikatini/gerçekli ğini soruşturur. Her varlığın bir cinsi bulunduğuna göre nedir o cinsin ne olduğunu, hangisi varlığın türünü (fasıl ya da ayırım), nedir ve hangisidir terimleri ikisi birlikte ise varlığın mahiyetini araştıran sorulardır.
KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI